Wentylacja grawitacyjna (zwana również naturalną) to tradycyjny sposób wentylowania pomieszczeń. Jej założeniem jest, że świeże powietrze zewnętrzne napływa do pomieszczeń, a następnie jest z nich – za pomocą podciśnienia – wyciągane kanałami wentylacyjnymi.
Aby tak się stało, zaistnieć muszą następujące warunki:
- powietrze musi mieć skąd napłynąć (nieszczelności w stolarce okiennej, mikrowentylacja, nawiewniki umieszczone w stolarce lub ścianach),
- kanały do wentylacji grawitacyjnej muszą być pionowe (nie można stosować odcinków poziomych),
- kanały wentylacyjne muszą mieć określoną długość i właściwy przekrój,
- kanały wentylacyjne muszą być poprawnie wyprowadzone ponad dach,
- drzwi pomiędzy pomieszczeniami muszą mieć podcięcia lub otwory o określonej powierzchni,
- kratki wentylacyjne muszą być drożne,
- kanały wywiewne muszą być umieszczone również w pokojach,
- pionowy kanał wentylacyjny w kuchni,
- kanały wywiewne muszą być również na poddaszu i w garderobie,
- ocieplenie kanałów w strefach nieogrzewanych.
Funkcjonowanie wentylacji grawitacyjnej w pełni zależy od czynników atmosferycznych: głównie od temperatury i kierunków wiatru.
Jeżeli temperatura na zewnątrz wzrasta powyżej +12°C wentylacja grawitacyjna funkcjonuje dużo gorzej, w skrajnych przypadkach nie funkcjonuje nawet wcale, gdyż nie ma czynnika, który spowodowałby wypchnięcie powietrza przez kanał wentylacyjny (w przypadku różnic temperatur, tworzy się różnica ciśnień i powietrze wędruje ku górze).
Najintensywniej więc wentylacja grawitacyjna działa wtedy, gdy jest najmniej pożądana, czyli zimą, znacznie wychładzając dom. W ogóle nie działa natomiast latem, ciepłą wiosną czy jesienią.
Nie działa również wtedy, gdy mamy szczelne okna, gdyż powietrze nie ma skąd napływać. Jej funkcjonowanie i siła, z jaka działa, jest więc odwrotnie proporcjonalne do zapotrzebowania, jakie na wymianę powietrza wewnątrz pomieszczeń ma człowiek.
Przy efektywnie działającej wentylacji grawitacyjnej, użytkownik ma podobny dostęp do świeżego powietrza, jak przy wentylacji mechanicznej, jednak straty energetyczne są kolosalne: w zimie dochodzą nawet do 50% (połowa więc wydatków na ogrzewanie jest marnotrawiona).
W znakomitej jednak większości budynków, wentylacja grawitacyjna nie działa z powodu błędów popełnionych na etapie wykonawczym lub zaniedbań mieszkańców (zaklejane czy zanieczyszczone kratki wentylacyjne, montaż szczelnych okien).
Zimą i podczas chłodnych jesiennych i wiosennych dni kiedy nie otwieramy okien, oddychamy bardzo zanieczyszczonym wewnętrznym powietrzem, w którym zawartość dwutlenku węgla kilkukrotnie przewyższa dopuszczalne normy.
Objawiać się może nadmierną sennością, bólem głowy, mdłościami oraz poważniejszymi dolegliwościami.
Wentylacja grawitacyjna – z uwagi na brak możliwości powtórnego wykorzystania wytworzonego ciepła oraz brak ograniczenia zapotrzebowania budynku na ciepło – nie pozwala również na uzyskanie jakichkolwiek parametrów synergicznych z zastosowanym w domu systemem grzewczym czy klimatyzacyjnym.
Z uwagi na powyższe, inżynierowie RohaEnergy nie polecają zastosowania wentylacji grawitacyjnej w budynkach jako systemu mało efektywnego, nieekologicznego oraz nie pozwalającego na uzyskanie oszczędności na ogrzewaniu budynku.
Jej ograniczone możliwości w zakresie zapewnienia stałej wymiany powietrza wewnętrznego nie pozwalają na uzyskanie wymaganego komfortu klimatycznego pomieszczeń.
Jedynym sposobem, by dostarczyć do domu odpowiednią ilość świeżego powietrza i jednocześnie odzyskać ponownie ciepło z powietrza, jest montaż rekuperacji – wentylacji z odzyskiem ciepła.